طلاق در نظام حقوقی ایران به‌طور کلی نیازمند حضور و رسیدگی هر دو طرف در دادگاه خانواده است. با این حال در برخی شرایط خاص، زن می‌تواند بدون حضور یا رضایت مرد اقدام به طلاق کند. این حالت به‌عنوان طلاق غیابی از طرف زن شناخته می‌شود.
طلاق غیابی معمولاً زمانی رخ می‌دهد که شوهر به هر دلیل حاضر به حضور در جلسات دادگاه نمی‌شود یا مفقودالاثر است. در چنین شرایطی، قانون برای حمایت از حقوق زن امکان طلاق غیابی را فراهم کرده است.
تعریف طلاق غیابی از طرف زن
طلاق غیابی یعنی صدور حکم طلاق توسط دادگاه خانواده بدون حضور یا دفاع مرد. در این حالت، دادگاه بر اساس مدارک و مستندات زن و پس از انجام تشریفات قانونی، حکم را صادر می‌کند.
شرایط طلاق غیابی از طرف زن
۱. غیبت طولانی شوهر
اگر مرد بیش از چهار سال مفقود شود یا خبری از او نباشد، زن می‌تواند درخواست طلاق بدهد.
۲. عدم حضور مرد در جلسات دادگاه
در صورتی که مرد پس از ابلاغ قانونی در دادگاه حاضر نشود و لایحه دفاعیه نیز ارائه نکند، قاضی می‌تواند حکم غیابی صادر کند.
۳. ترک زندگی مشترک
اگر شوهر بدون دلیل موجه زندگی مشترک را ترک کرده باشد، زن می‌تواند با استناد به این موضوع درخواست طلاق غیابی کند.
۴. عسر و حرج زن
زن باید اثبات کند که ادامه زندگی با شوهر برای او مشقت‌بار است. مواردی مثل اعتیاد، خشونت، یا عدم پرداخت نفقه می‌تواند دلیل کافی باشد.
مراحل درخواست طلاق غیابی
۱. تنظیم دادخواست طلاق و ثبت در دفاتر خدمات قضایی.
۲. ابلاغ به شوهر از طریق سامانه ثنا و مأمور ابلاغ.
3. عدم حضور شوهر در جلسات دادرسی.
4. بررسی مدارک زن توسط قاضی.
5. صدور حکم طلاق غیابی در صورت احراز شرایط.
6. ابلاغ حکم و امکان اعتراض مرد در مهلت قانونی.
مزایا و معایب طلاق غیابی برای زن
مزایا
- امکان رهایی زن از زندگی سخت و مشقت‌بار
- صدور حکم حتی بدون حضور مرد
- حمایت قانونی از زن در شرایط خاص
معایب
- امکان اعتراض مرد و طولانی‌تر شدن روند دادرسی
- سختی در اثبات برخی دلایل مثل ترک منزل یا عسر و حرج
- فشار روحی و اجتماعی ناشی از فرآیند طلاق
اعتراض مرد به طلاق غیابی
طبق قانون آیین دادرسی مدنی، مرد می‌تواند ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ حکم به آن اعتراض کند. در صورت اقامت خارج از کشور، این مهلت ۲ ماه است.
ارتباط طلاق غیابی با سایر دعاوی خانوادگی
- در صورت عدم پرداخت نفقه، زن می‌تواند هم‌زمان دادخواست حقوقی یا شکایت کیفری ترک انفاق بدهد. نفقه حقوقی و کیفری
- در صورتی که زن در عسر و حرج قرار گیرد، می‌تواند علاوه بر طلاق غیابی، به استناد قانون جدید طلاق از طرف زن در ایران اقدام کند.
- اگر اجراییه دادگاه در خصوص حقوق مالی زن صادر شود، مرد حق اعتراض دارد. نمونه دادخواست ابطال اجراییه دادگاه
- در مواردی که زن قصد دارد سریع‌تر جدایی بگیرد، می‌تواند به سراغ سریع‌ترین راه طلاق از طرف زن در ایران برود.
پرسش‌های متداول
آیا طلاق غیابی فقط مخصوص غیبت مرد است؟
خیر. اگر مرد در دادگاه حاضر نشود یا لایحه ارسال نکند، حکم غیابی صادر می‌شود.
آیا مرد می‌تواند بعد از طلاق غیابی دوباره درخواست بازگشت بدهد؟
خیر. فقط حق اعتراض به حکم در مهلت قانونی دارد.
آیا زن در طلاق غیابی حق دریافت مهریه و نفقه را دارد؟
بله. زن می‌تواند هم‌زمان مهریه، نفقه و سایر حقوق مالی خود را مطالبه کند.
آیا طلاق غیابی با طلاق توافقی فرق دارد؟
بله. در طلاق توافقی هر دو طرف راضی‌اند اما در طلاق غیابی مرد حضور ندارد یا مخالفت می‌کند.
نتیجه‌گیری
طلاق غیابی از طرف زن یکی از ابزارهای قانونی مهم برای حمایت از حقوق زنان در شرایط دشوار است. این نوع طلاق زمانی به کار می‌آید که مرد از زندگی مشترک غایب باشد، در دادگاه حاضر نشود یا حقوق زن را نادیده بگیرد. هرچند فرآیند آن ممکن است طولانی و پرچالش باشد، اما به زن این امکان را می‌دهد تا از بن‌بست‌های زندگی مشترک خارج شود.
