یکی از پرسش‌های مهم و پرچالش در پرونده‌های خانوادگی و حقوقی این است که بعد از فوت شوهر، وضعیت مهریه زن چه می‌شود؟ آیا مهریه همچنان قابل مطالبه است؟ آیا از اموال متوفی پرداخت می‌شود یا زن باید از سهم‌الارث خود صرف‌نظر کند؟ پاسخ این پرسش‌ها به آگاهی از قوانین مدنی ایران و مقررات ارث بستگی دارد. در این مقاله به‌طور کامل بررسی می‌کنیم که بعد از فوت شوهر، مهریه زن چگونه محاسبه و پرداخت می‌شود و چه تفاوت‌هایی با سایر شرایط دارد
تعلق مهریه بعد از فوت شوهر
بر اساس قانون مدنی ایران، مهریه دِینی است که به‌محض عقد نکاح بر عهده شوهر قرار می‌گیرد. این دین با فوت شوهر از بین نمی‌رود و همچنان باقی است. بنابراین زن حتی بعد از فوت همسر نیز می‌تواند تمام مهریه خود را مطالبه کند.
مهریه زن مقدم بر ارث
یکی از نکات بسیار مهم این است که مهریه زن بر ارث مقدم است. به عبارت دیگر، ابتدا باید مهریه زن از اموال متوفی پرداخت شود و سپس باقی‌مانده بین وراث تقسیم گردد.
مثال: اگر شوهر ۵۰۰ میلیون تومان دارایی داشته باشد و مهریه زن ۱۰۰ میلیون تومان باشد، ابتدا این مبلغ به زن پرداخت می‌شود و سپس ۴۰۰ میلیون تومان باقی‌مانده بین ورثه تقسیم خواهد شد.
آیا زن باید بین مهریه و ارث یکی را انتخاب کند؟
خیر. زن می‌تواند هم مهریه خود را به‌طور کامل مطالبه کند و هم سهم‌الارث خود را از اموال باقی‌مانده دریافت نماید. این موضوع یکی از حقوق مهم زن است که در بسیاری از پرونده‌ها مورد غفلت قرار می‌گیرد.
شرایط و نحوه پرداخت مهریه بعد از فوت شوهر
- اگر اموال نقدی یا قابل فروش وجود داشته باشد، مهریه ابتدا از همان محل پرداخت می‌شود.
- در صورت کافی نبودن دارایی نقدی، امکان فروش اموال غیرمنقول (مانند خانه یا زمین) وجود دارد.
- اگر دارایی متوفی کمتر از میزان مهریه باشد، زن نسبت به سایر وراث در دریافت حق خود اولویت دارد.
طلاق و مهریه در زمان حیات شوهر و بعد از فوت
تفاوت مهمی میان طلاق و فوت در زمینه مهریه وجود دارد. اگر زن در زمان حیات شوهر طلاق بگیرد، شرایط خاصی مثل طلاق قبل یا بعد از نزدیکی در میزان مهریه اثرگذار است. برای مثال، در صورت طلاق قبل از نزدیکی زن تنها نصف مهریه را دریافت می‌کند. برای آشنایی بیشتر می‌توانید مقاله اگر زن در دوران عقد طلاق بخواهد مهریه تعلق می‌گیرد را بخوانید. اما در فوت شوهر، چنین تفاوتی وجود ندارد و زن در هر صورت مالک کل مهریه است.
نقش وراث دیگر در پرداخت مهریه
وراث دیگر مانند فرزندان، والدین یا سایر بستگان متوفی، وظیفه دارند از اموال باقی‌مانده، مهریه زن را بپردازند. در واقع طلب زن بابت مهریه یک دین قطعی است که باید قبل از تقسیم ارث پرداخت شود.
جدول مقایسه‌ای: وضعیت مهریه در طلاق و فوت شوهر
| وضعیت | میزان تعلق مهریه | نکات مهم |
|---|---|---|
| طلاق قبل از نزدیکی | نصف مهریه | زن تنها نصف مهریه را می‌گیرد |
| طلاق بعد از نزدیکی | کل مهریه | زن مالک کل مهریه است |
| فوت شوهر | کل مهریه + سهم‌الارث | مهریه مقدم بر ارث است |
پرسش و پاسخ متداول
آیا زن بعد از فوت شوهر می‌تواند هم مهریه و هم ارث دریافت کند؟
بله، زن می‌تواند علاوه بر مهریه، سهم‌الارث خود را نیز مطالبه کند.
اگر دارایی شوهر کمتر از مهریه باشد چه می‌شود؟
ابتدا تمام دارایی برای پرداخت مهریه به زن داده می‌شود و اگر چیزی باقی بماند، بین وراث تقسیم می‌شود.
آیا مهریه زن بعد از فوت شوهر نصف می‌شود؟
خیر، در صورت فوت شوهر، زن مستحق کل مهریه است. نصف شدن تنها در صورت طلاق قبل از نزدیکی اتفاق می‌افتد.
آیا وراث می‌توانند از پرداخت مهریه خودداری کنند؟
خیر، تا زمانی که مهریه زن پرداخت نشود، تقسیم ارث بین وراث قانونی نخواهد بود.
جمع‌بندی
مهریه زن بعد از فوت شوهر نه‌تنها از بین نمی‌رود، بلکه بر ارث مقدم است. زن می‌تواند تمام مهریه خود را دریافت کند و سپس سهم‌الارث خود را نیز مطالبه نماید. این موضوع یکی از حقوق مهم زنان در قوانین ایران است که باید مورد توجه قرار گیرد. در نتیجه، آگاهی از قوانین مربوط به مهریه و ارث می‌تواند از بروز اختلافات خانوادگی و حقوقی جلوگیری کند.
