در سال‌های اخیر بسیاری از زوجین ایرانی در خارج از کشور زندگی می‌کنند و یکی از مسائل مهمی که در اختلافات خانوادگی آن‌ها مطرح می‌شود، موضوع پرداخت مهریه در خارج از کشور است. این پرسش به‌ویژه زمانی اهمیت پیدا می‌کند که زن یا مرد در کشور دیگری زندگی می‌کنند و قصد مطالبه یا پرداخت مهریه را دارند. در چنین شرایطی، قوانین بین‌المللی، کنوانسیون‌های حقوقی و تفاوت سیستم‌های قضایی کشورها باعث پیچیدگی موضوع می‌شود. در این مقاله بررسی می‌کنیم که آیا زن می‌تواند در خارج از ایران مهریه را مطالبه کند، شرایط پرداخت چگونه است و چه موانع و راهکارهایی وجود دارد.
مهریه از نگاه قانون ایران
طبق قانون مدنی ایران، مهریه حق شرعی و قانونی زن است و از لحظه عقد بر ذمه مرد قرار می‌گیرد. این قانون حتی در صورتی که زوجین در خارج از ایران زندگی کنند نیز معتبر است، زیرا عقد نکاح بر اساس قوانین ایران ثبت شده است. بنابراین زن می‌تواند چه در ایران و چه در خارج از کشور، برای دریافت مهریه اقدام کند.
مطالبه مهریه در خارج از کشور
یکی از پرسش‌های رایج این است که زن چگونه می‌تواند در خارج از کشور مهریه خود را دریافت کند. در این زمینه چند حالت وجود دارد:
- اقامه دعوی در دادگاه‌های ایران: زن می‌تواند حتی در صورت اقامت در خارج، دادخواست خود را در ایران ثبت کند. در این حالت دادگاه ایران مطابق قوانین داخلی حکم به پرداخت مهریه صادر می‌کند.
- اجرای حکم در خارج از کشور: اگر مرد در کشور دیگری زندگی کند و اموالی در ایران نداشته باشد، اجرای حکم در کشور محل اقامت مرد نیازمند موافقت دادگاه آن کشور است.
- کمک سفارت یا کنسولگری: برخی اوقات امکان پیگیری حقوقی از طریق سفارتخانه‌ها وجود دارد.
مشکلات و چالش‌های پرداخت مهریه در خارج از کشور
پرداخت مهریه در خارج از ایران معمولاً با موانعی روبه‌رو است:
- عدم پذیرش قوانین مهریه توسط کشورهای خارجی، زیرا بسیاری از آن‌ها چنین نهادی در نظام حقوقی خود ندارند.
- طولانی شدن روند اجرای احکام به دلیل تفاوت قوانین بین کشورها.
- دشواری در توقیف اموال مرد در خارج از کشور.
پرداخت مهریه از طریق توافق
یکی از راهکارهای عملی در خارج از کشور، توافق میان زن و مرد است. در بسیاری از موارد، زوجین برای تسریع روند کار و کاهش هزینه‌های دادرسی، تصمیم می‌گیرند به‌صورت توافقی درباره مقدار و نحوه پرداخت مهریه به توافق برسند. این توافق می‌تواند در قالب طلاق توافقی نیز انجام شود. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله طلاق توافقی چقدر طول می‌کشد؟ را مطالعه کنید.
ارتباط مهریه با طلاق در خارج از کشور
یکی از نکات مهم این است که دادگاه‌های بسیاری از کشورها ممکن است طلاق را بر اساس قوانین خود صادر کنند اما به موضوع مهریه ورود نکنند. در این حالت زن باید برای دریافت مهریه جداگانه به دادگاه‌های ایران مراجعه کند. همچنین اگر زن بخواهد از حقوق خود دفاع کند، لازم است با دلایل محکمه‌پسند برای طلاق از طرف زن آشنا باشد.
نقش وکیل در پرونده‌های مهریه خارج از کشور
داشتن وکیل متخصص خانواده که با قوانین ایران و روابط بین‌الملل آشنا باشد می‌تواند مسیر مطالبه مهریه را ساده‌تر کند. وکیل می‌تواند هم در ایران و هم در کشور محل اقامت پیگیری‌های لازم را انجام دهد. برای نمونه، آشنایی با وکلای معتبر مثل بهترین وکیل طلاق در اردبیل می‌تواند نقطه شروعی برای یافتن وکلای حرفه‌ای در حوزه خانواده باشد.
جدول مقایسه‌ای شرایط پرداخت مهریه در ایران و خارج از کشور
| شرایط | ایران | خارج از کشور |
|---|---|---|
| امکان مطالبه | بله، به‌محض عقد | بله، اما وابسته به قوانین کشور میزبان |
| ضمانت اجرا | توقیف اموال، بازداشت در صورت عدم پرداخت | بسته به قوانین کشور مقصد متفاوت است |
| سرعت اجرا | معمولاً سریع‌تر | روند طولانی‌تر به دلیل قوانین متفاوت |
| نیاز به وکیل | اختیاری | تقریباً الزامی |
پرسش و پاسخ متداول
آیا زن می‌تواند در خارج از کشور مهریه خود را دریافت کند؟
بله، اما باید یا در ایران دادخواست بدهد یا حکم ایران را در کشور محل اقامت اجرا کند.
اگر مرد هیچ مالی در ایران نداشته باشد چه می‌شود؟
اجرای حکم بستگی به قوانین کشور محل اقامت مرد دارد و ممکن است زمان‌بر باشد.
آیا دادگاه‌های خارجی مهریه را به رسمیت می‌شناسند؟
بسیاری از کشورها چنین نهادی در قوانین خود ندارند، اما در صورت توافق طرفین یا حکم دادگاه ایران، ممکن است آن را اجرا کنند.
آیا توافق در خارج از کشور معتبر است؟
بله، اگر توافق به‌صورت رسمی و قانونی ثبت شود، در ایران نیز می‌تواند معتبر باشد.
جمع‌بندی
پرداخت مهریه در خارج از کشور موضوعی پیچیده است که به قوانین ایران و کشور محل اقامت بستگی دارد. در حالی که زن می‌تواند در هر زمان مهریه خود را مطالبه کند، اجرای حکم در خارج از ایران ممکن است با دشواری‌هایی همراه باشد. بهترین راهکار در این شرایط، استفاده از وکیل متخصص و تلاش برای توافق دوستانه میان زوجین است. آگاهی از قوانین و شناخت محدودیت‌های بین‌المللی می‌تواند مسیر دریافت مهریه در خارج از کشور را ساده‌تر کند.
