دادگاه صلح نهادی حقوقی است که هدف اصلی آن حل اختلافات از طریق گفت‌وگو و میانجی‌گری است، نه صدور حکم قاطع. در این دادگاه قاضی یا داوران تلاش می‌کنند با استفاده از مذاکره و مصالحه، اختلاف زوجین یا طرفین دعوی را بدون ورود به مراحل طولانی دادرسی پایان دهند. این رویکرد به کاهش حجم پرونده‌های قضایی و پیشگیری از تشدید تنش‌های خانوادگی کمک زیادی می‌کند.
تفاوت دادگاه صلح با دادگاه خانواده
- در دادگاه خانواده، قاضی بر اساس قوانین و مدارک رأی صادر می‌کند.
- در دادگاه صلح، تلاش می‌شود طرفین به توافق برسند تا پرونده بدون صدور رأی قطعی حل شود.
- دادگاه صلح بیشتر جنبه مشاوره‌ای و میانجی‌گری دارد و در بسیاری موارد قبل از ورود به روند رسمی دادگاه خانواده برگزار می‌شود.
نقش دادگاه صلح در دعاوی طلاق
در پرونده‌های طلاق، دادگاه صلح جایگاه ویژه‌ای دارد. بسیاری از زوجین پیش از ثبت رسمی دادخواست، به جلسات مشاوره و مصالحه ارجاع داده می‌شوند. این فرآیند بخشی از سامانه تصمیم طلاق است که در مقاله سامانه تصمیم طلاق چیست توضیح داده شده است.
در این جلسات تلاش می‌شود:
- زوجین دوباره فرصت گفت‌وگو پیدا کنند
- درباره مسائل مالی و حضانت فرزندان به توافق برسند
- از طلاق‌های عجولانه جلوگیری شود
مزایای دادگاه صلح
- کاهش زمان و هزینه دادرسی
- پیشگیری از تشدید اختلافات خانوادگی
- کمک به حفظ روابط دوستانه بعد از طلاق
- کاهش حجم پرونده‌های دادگاه خانواده
محدودیت‌ها و معایب
- توافق همیشه امکان‌پذیر نیست؛ اگر اختلاف عمیق باشد، دادگاه صلح بی‌نتیجه خواهد بود.
- برخی زوجین صرفاً برای طی‌کردن مراحل قانونی به این جلسات می‌روند و قصد واقعی برای مصالحه ندارند.
- توافقات انجام شده در صورت عدم ثبت رسمی، ضمانت اجرایی ضعیفی دارند.
دادگاه صلح و جایگاه قانونی آن
اگرچه دادگاه صلح در همه کشورها به صورت یکسان وجود ندارد، در ایران تلاش شده است نقش میانجی‌گری و مشاوره پیش از صدور حکم رسمی در روند طلاق پررنگ‌تر شود. به همین دلیل بسیاری از پرونده‌های خانوادگی قبل از ورود به مرحله اصلی، به این جلسات ارجاع داده می‌شوند. جزئیات بیشتر در مقاله همه چیز درباره گرفتن حکم طلاق در ایران آمده است.
نتیجه‌گیری
دادگاه صلح نهادی مهم در حل اختلافات خانوادگی به ویژه در پرونده‌های طلاق است. این دادگاه با هدف میانجی‌گری و ایجاد توافق میان طرفین فعالیت می‌کند و می‌تواند از بسیاری از طلاق‌های عجولانه جلوگیری کند. با این حال، در شرایطی که اختلافات بسیار عمیق باشند، دادگاه صلح نمی‌تواند جایگزین دادرسی رسمی شود.
